کشک یکی از مواد غذایی است که از شیر حیواناتی مانند گاو، میش و بز به دست می آید و به عبارتی یکی از فرآورده های لبنی به حساب می آید. در این میان نگهداری کشک کار بسیار سختی است.
اینکه از این ماده ی غذایی چگونه نگهداری گنیم تا کپک نزند و به مدت طولانی قابل استفاده باشد، بسیار مهم است و باید دانست که چگونه از این خوراکی نگهداری کرد تا کپک نزد. در ادامه ی مقاله به راه های نگهداری کشک می پردازیم.
ترفندهای کاربردی برای نگهداری بهینه کشک
راه های جلوگیری از خراب شدن کشک
کشک یکی از لبنیات پرکاربرد در خانهها و آشپزخانهها است، اما این ماده غذایی میتواند خراب شود.
برای داشتن کشک سالم در خانه، میتوانید کشک ساییده شده را داخل کیسههای نایلونی ضخیم بریزید و بعد از بستهبندی، در فریزر قرار دهید. قبل از مصرف، به اندازه نیاز خود، کشک را چند ساعت بیرون از فریزر بگذارید تا نرم شود. روش دیگر این است که کشک ساییده را داخل قالب جایخی بریزید و در فریزر بگذارید تا یخ بزند. سپس قطعات یخزده کشک را از قالب جدا کرده و داخل کیسههای فریزر قرار دهید و در فریزر نگهداری کنید تا هر وقت نیاز داشتید، از آن استفاده کنید.
هر چه بافت کشک متراکمتر باشد، میزان پروتئین آن در واحد وزنی بیشتر خواهد بود و هر چه درصد رطوبت کشک کمتر باشد و فراوری کمتری روی آن انجام شود، موادمغذی به خصوص کلسیم آن بیشتر خواهد بود.
آنچه باعث کمتر شدن اشاره به کلسیم در کشک میشود، نمک زیادی است که به این فرآورده افزوده میشود.
زیرا هرچه مقدار نمک محصولی بیشتر باشد با مصرف آن، کلسیم کمتری به بدن خواهد رسید. از سوی دیگر، نمک زیاد کشک می تواند عوارض ناشی از بیماری های کلیوی، قلبی ـ عروقی، پرفشاری خون یا حتی مشکلات دستگاه گوارش را تشدید می کند.
افزودن نمک زیاد به کشک به جز اینکه ماندگاری اش را بالا میبرد، باعث سریعتر خشک شدن آن نیز می شود .
به این ترتیب بخشی از حجم کشک را نمک تشکیل می دهد. البته در حال حاضر کشک کم نمک هم در بازار وجود دارد.
روند تولید کشک های سنتی با کشک های صنعتی تفاوت دارد.
این کشک ها مدت زمان زیادی نگهداری می شوند، به همین دلیل محیط مناسبی برای رشد و تکثیر میکروب های مختلف، به خصوص باکتری مولد بوتولیسم محسوب می شود و می تواند باعث مسمومیت های شدید و حتی مرگ شود.
ترفند نگهداری کشک
خطر مسمومیت با کلستریدیوم بوتولینم با مصرف کشک های سنتی زیاد است.
بنابراین مصرف کشک های سنتی که در رنگ های مختلف زرد، سفید و خاکستری به صورت فله ای و غیربهداشتی به فروش می رسند، کار اشتباهی است. معمولا کشکهای تازه سنتی با ترکیب کشک خشک ساییده شده با نمک و آب تهیه می شوند.
این کشک ها به مدت زیادی در شرایط نامساعد نگهداری می شوند. به طور کلی، کشک باید پاستوریزه و دارای بسته بندی بهداشتی باشد.
کشک خشک
اما برخی سوپر مارکت ها به این بهانه که فساد پذیری کشک مانند شیر و ماست نیست، آن را خارج از یخچال نگهداری می کنند. این کار نادرست می تواند باعث فساد کشک شود.کشک باید در مکانی خشک و خنک و تاریک نگهداری شود.
غلیظ یا رقیق بودن کشک های صنعتی تاثیری در کیفیت آنها ندارد و انتخاب آنها به سلیقه شما وابسته است. کشک باید در دمای ۴ درجه سانتی گراد و در یخچال نگهداری شود و حتما قبل از مصرف ۲۰ دقیقه آن را بجوشانید.
۱- روش سنتی: خشک کردن کشک به این صورت است که کشک تازه را در روزهای خشک و آفتابی پهن و روی یک پارچه یا سطح صاف دیگر قرار میدهند و به آن هوای خشک را برای تبخیر رطوبت میدهند.
۲- روش استفاده از دستگاه خشک کن: امروزه دستگاههای خشک کن صنعتی نیز برای خشک کردن کشک استفاده میشود. در این روش، کشک در داخل دستگاه خشک کن قرار داده میشود و با استفاده از هوای گرم و خشک، رطوبت آن تبخیر میشود و کشک خشک میشود.
خشک کردن کشک به روش سنتی
برای خشک کردن کشک به روش سنتی، میتوانید از روش زیر استفاده کنید:
کشک تازه را با دستمال کاغذی خشک کرده و به قطعات کوچک تقسیم کنید.
سپس قطعات کشک را روی یک پارچه بزرگ یا سطح صاف دیگری قرار داده و به آن هوای خشک را برای تبخیر رطوبت داده میشود. بهتر است این کار را در روزهای خشک و آفتابی انجام دهید.
در طی این فرآیند، چند بار قطعات کشک را باز و بسته کنید تا هوا بهتر درون آن نفوذ کند و رطوبت بهتر تبخیر شود.
بعد از چند روز، قطعات کشک به خوبی خشک میشود. در این مرحله، میتوانید کشک خشک شده را درون جعبهای بریزید و در محیط خشک و خنک نگهداری کنید.
فواید و مضرات خشک کردن کشک به روش سنتی
خشک کردن کشک به روش سنتی مزایا و معایب زیر را دارد:
فواید:
صرفهجویی در انرژی: این روش از دستگاههای انرژیبر صنعتی استفاده نمیکند و برای خشک کردن فقط به آفتاب و هوای خشک نیاز دارد.
افزایش طعم و مزه: کشک خشک شده به این روش، ترشی و مزه مطلوبی را به غذاها اضافه میکند.
کاهش رطوبت و باکتریها: این روش باعث کاهش رطوبت و باکتریهای موجود در کشک میشود و کیفیت بهتری از کشک خشک شده حاصل میشود.
معایب:
زمانبر بودن: این روش زمانبر است و ممکن است به چندین روز زمان نیاز داشته باشد.
تغییر رنگ: به دلیل استفاده از آفتاب، کشک خشک شده ممکن است دچار رنگدانه شدن شود.
خطرات بهداشتی: در صورتی که در فرآیند خشک کردن کشک از شرایط بهداشتی مناسب استفاده نشود، ممکن است باکتریهای موجود در کشک منتقل شود و خطرات بهداشتی را ایجاد کند.
خشک کردن کشک به روش استفاده از دستگاه خشک کن
خشک کردن به روش استفاده از دستگاه خشک کن، یکی از روشهای صنعتی و سریع برای خشک کردن است. برای خشک کردن کشک با استفاده از دستگاه خشک کن، مراحل زیر را طی میکنند:
تهیه کشک تازه: در این مرحله، کشک تازه را با استفاده از شیرینکنندهها و افزودنیهای دیگر، آماده میکنند.
پاستوریزه کردن: کشک تازه پس از آماده شدن، به داخل دستگاه پاستوریزه کننده رفته و در دمای ۸۵-۹۰ درجه سانتیگراد و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه پاستوریزه میشود.
خشک کردن: پس از پاستوریزه کردن، کشک در داخل دستگاه خشک کن قرار داده میشود. در این مرحله، با استفاده از هوای گرم و خشک، رطوبت آن تبخیر میشود و کشک خشک میشود. دستگاه خشک کن با استفاده از یک فن باد، هوای گرم و خشک را درون دستگاه پخش میکند تا کشک خشک شود.
بسته بندی: پس از خشک کردن، کشک در بستهبندی های بهداشتی قرار داده میشود و برای نگهداری به بازار عرضه میشود.
استفاده از دستگاه خشک کن، به دلیل سرعت بیشتر در خشک کردن و کارآیی بالاتر، در مقایسه با روش سنتی مزیت دارد.
فواید و مضرات خشک کردن کشک به روش استفاده از دستگاه خشک کن
فواید:
سرعت بالا: این روش سریعتر از روش سنتی است و به سرعت رطوبت را از کشک جدا میکند.
کنترل بهینه دما و رطوبت: با استفاده از دستگاه خشک کن، میتوان دما و رطوبت را برای خشک کردن بهینه کرد و کیفیت بهتری از کشک خشک شده حاصل کرد.
بهبود ماندگاری: با استفاده از دستگاه خشک کن، میتوان به طور دقیق تنظیم کرد که چه مقدار رطوبت در کشک خشک شده باقی بماند، که این امر باعث بهبود ماندگاری و زندگی مفید طولانیتر کشک خشک شده میشود.
عدم نیاز به آفتاب: در این روش، نیازی به آفتاب و هوای خشک نیست و به دستگاه برقی تغذیه میشود.
معایب:
مصرف انرژی بالا: استفاده از دستگاه خشک کن، انرژی بیشتری را مصرف میکند و برای خشک کردن کشک به دستگاه برقی نیاز دارد.
تغییر رنگ و مزه: در صورتی که دمای دستگاه خشک کن بیش از حد بالا باشد، ممکن است باعث تغییر رنگ و مزه کشک شود.
خطرات بهداشتی: در صورتی که دستگاه خشک کن به درستی بهداشتی نباشد، ممکن است باعث انتقال باکتریها به کشک شود و خطرات بهداشتی را ایجاد کند.
تفاوتهای مهم بین روشهای سنتی و صنعتی
رعایت بهداشت: در روشهای صنعتی، رعایت بهداشت بهتر و کنترل بیشتری بر فرآیند وجود دارد که میتواند خطرات بهداشتی را کاهش دهد.
زمان و کارآیی: روش صنعتی سریعتر و کارآمدتر است، در حالی که روش سنتی زمان بیشتری میبرد و ممکن است کیفیت محصول تحت تأثیر شرایط محیطی قرار گیرد.
کنترل کیفیت: در روش صنعتی، کنترل بهتری بر دما و رطوبت وجود دارد که باعث میشود کیفیت نهایی محصول بهبود یابد.
کشک از دوغ تهیه می شود و غالبا مزه ی ترشی دارد. کشک خواص باور نکردنی دارد که در تهیه برخی از غذا ها مانند کشک بادمجان، کله جوش، آش رشته و … نقش دارد.
روستاییان ابتدا ماست را درون مشک ریخته و سپس با تکان دادن آن کره را گرفته و از آن جدا می کنند و آنچه که می ماند دوغ است سپس دوغ را درون کیسه نازکی می ریزند و آب آن را می گیرند چیزی که پس میماند، مانند ماست چکیده سفت است که به آن لچ گفته می شود
البته در آذربایجان شرقی در بین زبان عامیانه به کشکجرتان نیز می گویند.
این محصول که پایگاه اصلی آن کشور ایران می باشد، به دلیل سرشار بودن از کلسیم و پروتئین و دیگر املاح و ویتامین ها، در رشد و سلامت بدن و همچنین پیشگیری از ابتلا به بیماری های متداول استخوان و ماهیچه نقش گسترده ای را ایفا می نماید.
یکی از خواص کشک، لاغری می باشد. در کشک هیچ گونه مواد قندی وجود ندارد.
کشک محلی ملوند
خرید عمده کشک
برای خرید عمده کشک شما میتوانید به قسمت فروشگاه سایت ملوند مراجعه نمایید و میتوانید با دیدن مشخصات خرید خود را تکمیل کنید.
کشک ها بر اساس نوع ذائقه مردم شهرهای مختلف ایران در رنگها و طمع های مخلتف بوجود آماده و هر کدام طرفداران خاص خود را دارند
انواع کشک:
انواع کشک ها را در زیر می توانید مشاهده کنید:
کشک دیگ چدنی یا خاکستری:
علت نام گذاری این کشک به این دلیل است که آن را با جوشاندن و تغلیظ کردن دوغ در دیگ های چدنی و به روش های مخصوص تهیه می کنند.
کشکخاکستری از غذاهای مردم خراسان جنوبی است. این کشک پر مایه و سیر کننده است و برای استفاده غذایی، پس از خیساندن ماده خشک کشک در آب، مغز گردوی کوبیده را همراه آن می ساییم.
هر چه مقدار مغز گردو و مدت زمان ساییدن بیشتر باشد، مایع به دست آمده خوش مزه تر است.
کشک خاکستری
کشک زرد
به کشک زرد،کشک زرد زابلی یا همان کشک خواف هم نیز گفته می شود.
همانطور که از نام این کشک مشخص است رنگ آن زرد می باشد و توسط مردم خراسان جنوبی مورد استفاده قرار میگیرد.
رنگ زرد این کشک به دلیل اضافه کردن زردچوبه در طول فرایند تهیه آن است.
مردم این ناحیه شیر یا ماستگوسفندی را به صورت کشک در آورده و برای زمستان ذخیره میکنند.
از کشک زرد عموما برای تهیه غذاهایی مانند کاله جوش، حریره با گوشت قورمه و حریره بدون گوشت استفاده میشود.
کشک زرد محلی-ملوند
کشک پاستوریزه
این نوع کشک از میزان رطوبت و آب بیشتری برخوردار است و درصد مواد مغذی و پروتئین آن بیشتر است.
اما نکته منفی در مورد کشک مایع این است که به دلیل مایع بودنش میتواند آلودگیها و میکروبهای بیشتری را جذب کرده و سلامت مصرف کننده را دچار مشکل کند.
به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف به منظور حذف آلودگی های کشک کمی آن را بجوشانیم.
کشک خشکو
کشک خشکو مربوط به جنوب ایران است و حالت پودری و خشک دارد. برای تهیه این نوع کشک ابتدا کشک را کوبیده و سپس آن را الک میکنند.
معمولا کشک خشکو را پیش از مصرف خیس کرده و سپس همراه با خرما، بادمجان و آش میخورند.
کشک خشک(خشکو)-ملوند
کشک لور
از ویژگیهای کشک لور میتوان به تازگی، بینمکی و کم چرب بودن آن اشاره کرد. مصرف این کشک در میان مردمان نواحی جنوبی ایران رایج است و همراه با خرما مصرف میشود.
به دلیل کم چرب بودن این کشک می تواند انتخاب مناسبی برای افرادی که چربی خون بالایی دارند و یا حتی افرادی که دچار اضافه وزن شده اند باشد.
کشک لور-پلی متاکا
سویا کشک
سویا کشک نوع جدیدی از کشکهای صنعتی است که از پروتئین سویا به دست میآید. با توجه به مواد مغذی موجود در سویا، مصرف این نوع کشک میتواند برای حفظ سلامت بدن موثر باشد.
از جمله فواید سویا خاصیتضد سرطانی آن است و با توجه به پروتئین بالای موجود در آن، میتواند برای مدت طولانی فرد را سیر نگه دارد.
از سویا کشک میتوان مانند کشکهای معمولی برای تهیه غذاهایی نظیر کشک بادمجان، آش رشته و حلیم بادمجان استفاده کرد.
افرادی که از سوء هاضمه رنج میبرند با مصرف منظم کشک میتوانند این مشکل را برطرف کنند.
کشک خواص درمانی دارد که میتواند تعادل اسید معده را حفظ کند.
تاثیر در کاهش وزن
افرادی که قصد کاهش وزن دارند باید کشک را در رژیم غذاییشان بگنجانند.
کشک به علت داشتن کلسیم تولید کورتیزول را محدود می کند که همین امر از چاقی فرد جلوگیری میکند.
تقویت و استحکام استخوان ها
کشک منبعی غنی از کلسیم و فسفر است.
هر دو این عناصر استخوانها را تقویت میکنند و مانع از پوکی استخوان و آرتروز گردن می شوند.
از این رو، کشک برای تامین نیاز بدن به کلسیم جهت تقویت استخوانها و دندانها، گزینه بسیار خوبی است.
سلامت قلب
کشک به پیشگیری و کاهش مشکلات قلبی کمک میکند.
اضافه کردن روزانه کشک به رژیم غذایی در کاهش سطح کلسترول موثر است و عملکرد قلب را بهبود میبخشد.
کشک با کاهش میزان کلسترول های بد بدن مانع از گرفتگی سرخرگ ها می شود و تا حد امکان از بروز بیماری های قلبی جلوگیری میکند.
تقویت سیستم ایمنی
کشک یکی از بهترین محصولات غذایی پروبیوتیکی محسوب میشود که دارای میکروارگانیسمهای زنده است.
این میکروارگانیسمها برای سلامت بدن انسان لازم و ضروری هستند.
در نتیجه افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن، تاثیر عوامل بیماری زا بر سلامت بدن به شکل قابل توجهی کاهش پیدا میکند.
پوست سالم و درخشان
کشک برای مراقبت از زیبایی و درخشندگی پوست از محبوبیت بالایی برخوردار است.
مواد معدنی موجود در آن به پوست امکان میدهد که شفافیت و سلامت خود را حفظ کند.
از این رو کشک میتواند جایگزینی مناسب برای لوازم آرایشی شیمیایی باشد.
بعلاوه، قرار دادن کشک روی پوست صورت باعث صاف شدن پوست و درخشندگی و نرمی آن میشود.
کمک به سلامت موی سر
افرادی که دچار خشکی مو، شوره سر، موخوره و سایر مشکلات مربوط به سلامت مو هستند میتوانند از کشک استفاده کنند. اسید لاکتیک موجود در کشک، مواد مغذی و مواد معدنی مورد نیاز پوست سر را فراهم میکند.
که در نهایت، به کاهش شوره سر منجر خواهد شد. این ماده غذایی به افزایش نرمی پوست سر و موها کمک میکند.
همچنین، قرار دادن مخلوط کشک و حنا و یا فلفل و کشک به مدت 5 الی 10 دقیقه روی پوست سر میتواند نتایج مثبتی را ارائه دهد.
تضمین سلامت مغز
کشک در ایجاد آرامش و تعادل عملکرد مغز موثر است.
این ماده غذایی، میزان استرس را کاهش میدهد و به مبارزه با اضطراب کمک میکند.
جلوگیری از بروز عفونت ها
انواع بیماریهای دهانی به وسیله باکتریها ایجاد میشوند.
با این حال، باکتریهای خوب موجود در کشک، اجازه نمیدهند که باکتریهای بیماریزا در دهان تجمع پیدا کرده و منجر به عفونت شوند.
منبعی مناسب برای رشد کودک
کشک یکی از فراورده های لبنی است و به دلیل داشتن کلسیم یک منبع غذایی مناسب برای کودکان است. مصرف کشک برای بیماران دارای کلسترول بالا و همچنین فشارخون بالا توصیه نمیشود.
کاهش گرسنگی
کشک یک غذای مقوی محسوب میشود که به کاهش گرسنگی کمک میکند و حجم کمی از معده را پر میکند.
این محصول میتواند به عنوان یک میان وعده پرانرژی مصرف شود و به عنوان نوعی افزودنی به غذا نیز استفاده میشود.
کشک در بردارنده تمامی خواص شیر و حاوی کلسیم، چربی، نمک، پروتئین و بعضی از ویتامینهای گروه b است.